Betrokken burger stelt mediation voor over milieu

De Heemskerker chemicus Adrie Winkelaar stelt in een open brief aan lokale media mediation voor om tot een oplossing te komen over het milieu rond Tata Steel, de voormalige Hoogovens. Dat is helemaal geen slechte suggestie. Over het milieu rond de staalfabriek is veel te doen. Het bedrijf zelf, burgerbewegingen en omliggende gemeenten hebben verschillende meningen en belangen. De kans dat met ieders belangen rekening wordt gehouden is met mediation het grootst.

Hoogovens sinds 1918

Zonder een mening te geven over het milieu rond Tata Steel, geven we een schets van de situatie. Hoogovens is in 1918 opgericht als staalfabriek en vestigde zich bij IJmuiden vanwege de goede zeeverbinding. Voor de productie van staal is veel energie nodig, wat de uitstoot van schadelijke stoffen veroorzaakt. Tata Steel (zoals het bedrijf tegenwoordig heet) is de grootste werkgever van de regio. In de omliggende gemeenten IJmuiden, Beverwijk en Heemskerk wonen echter veel mensen die hinder ervaren van de staalfabriek.

Tata Steel en de overheid geven aan te streven naar verbetering van de luchtkwaliteit in de regio. Toch voelen burgers zich onvoldoende gehoord. Betrokken overheden presenteerden in 2020 een conceptprogramma rond Tata Steel. De uitdaging voor de overheid is om het milieu te verbeteren zonder de werkgelegenheid aan te tasten. Bewoners, zeker die niet bij Tata Steel werken, willen zo snel mogelijk verbetering van het milieu.

Mediation rond milieu wint terrein

De overheid en grote bedrijven worden van oudsher als ‘machtig’ ervaren. Maar burgers worden mondiger en verenigen zich. Dat zij in een rechtszaak als overwinnaar uit de strijd kunnen komen heeft de zaak rond Urgenda wel bewezen. Dit soort procedures zijn echter vaak langdurig en kostbaar. Succes staat daarbij nooit bij voorbaat vast.

Daarom wint het idee om mediation in te zetten bij zaken over het milieu terrein. Er bestaat inmiddels zelfs een stichting voor dit soort zaken, de Stichting Mediation in Milieu en Ruimtelijke Ordening. De suggestie van Adrie Winkelaar om met mediation een oplossing te vinden voor het milieu in de IJmond past daarmee helemaal in het tijdsbeeld.

Hoe kan mediation rond milieu succesvol zijn?

Ons milieu gaat iedereen aan, dus dat betekent: heel veel betrokkenen. In dit geval minstens Tata Steel, drie gemeenten, de provincie en een aantal burgerbewegingen. Mediation gaat alleen werken als alle betrokken partijen zich hieraan committeren. Committeren aan zowel de mediation als aan het eindresultaat. Als één partij niet meedoet werkt het niet.

Als iedereen echter meewerkt aan de mediation valt er ook heel veel te winnen. Mediation gaat meestal sneller dan een gerechtelijke procedure. De kosten zijn ook veel lager: partijen betalen samen één mediator in plaats van iedere partij zijn eigen advocaat. Maar het grootste voordeel is dat het eindresultaat een gezamenlijk product is. Iedereen heeft invloed op het eindresultaat, niemand wordt overvallen door een tegenvallend gerechtelijk vonnis. Er zijn geen winnaars en verliezers; iedereen geeft wat en krijgt wat.

Is mediation de oplossing bij milieuzaken?

Of mediation over het milieu rond Tata Steel gaat lukken vraag ik mij af. Er zijn wel heel veel partijen die allemaal akkoord moeten gaan met mediation. Maar in het algemeen is milieu en mediation een goede combinatie. Er is geen almachtige overheid die iets aan de burgers oplegt. Omdat de burger invloed heeft op wat er gaat gebeuren is hij betrokken bij zijn omgeving.

Ook voor bedrijven is er een belangrijk voordeel bij mediation. Door met andere belanghebbenden via een mediator te gaan praten komen ze oplossingsgericht over. Er is rechtstreeks contact tussen burger en bedrijf, wat het wederzijds begrip vergroot. Dit verbetert het imago van het bedrijf. Niet meer een bedrijf dat alleen zijn eigen belang voorop stelt, maar een bedrijf dat samen met omwonenden de beste oplossing zoekt. Daar valt veel bij te winnen.

Wilt u zelf eens bespreken hoe mediation kan bijdragen aan een betere leefomgeving? Of als bedrijf op voet van gelijkwaardigheid met uw omwonenden in gesprek? Ik ben mediator in Den Haag en ondersteun regelmatig burgers, bedrijven en overheden om op een bevredigende wijze hun conflicten op te lossen. Neem contact op of bel mij: 0610949917 voor een vrijblijvend gesprek.

Meer lezen

Voorstel aan strijders tegen Tata Steel: ‘Stel een mediator aan’ (Jutter/Hofgeest)